Het psychiatrisch patiëntenrecht valt vanaf begin dit jaar (2020) nog maar voor een heel klein deel onder de Wet Bopz (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen) Voor zoveel mensen nog leven onder de vlag van een machtiging afgegeven onder oud recht geldt deze wet nog steeds tot uiterlijk het einde van dit jaar. Vanaf 2020 gelden in alle nieuwe situaties de wet zorg en dwang én de wet verplichte Ggz. De gedwongen zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en psychogeriatrie (in het bijzonder vormen van dementie) wordt geregeld in de wet zorg en dwang. Deze wet hanteert nog begrippen die bekend zijn uit de oude “opname”-wetgeving.
De wet verplichte Ggz heeft voor de zorg van mensen met een psychische ziekte ook wel psychische stoornis genoemd een andere manier van denken in de wet verankerd. De nadruk van de wetgeving ligt niet meer op de opname maar meer op de zorg, die verplicht kan worden opgelegd. Uiteraard is opname in een accommodatie (voorheen: psychiatrisch ziekenhuis) soms nog steeds nodig en misschien zelfs onveranderd vaak, maar dat zal de praktijk uit gaan wijzen. Bij de crisismaatregel (spoedopname) en de zorgmachtiging blijft het uitgangspunt dat onvrijwillige zorg een uiterste middel moet zijn, met als doel het wegnemen van aanzienlijk risico op ernstig nadeel.
Al met al is dit een rechtsgebied waarbij cliënten extra aandacht verdienen nu een gedwongen opname en het moeten accepteren van zorg enorm ingrijpend is. Onze werkzaamheden binnen het psychiatrisch patiëntenrecht bestaan onveranderd uit het bezoeken van mensen, die zijn opgenomen met een crisismaatregel, het bijstaan van de cliënten tijdens de zittingen, die zien op de verlenging van de crisismaatregel of op het afgeven van een zorgmachtiging. Het onderhouden van contact met cliënten, waarbij ook aandacht is voor het zogenaamde eigen plan van aanpak, het overleg met de zorg (het bureau geneesheer directeur) en met de patiëntvertrouwenspersoon.
Mr. E. van Meeteren en mr. J.G. Schmidt weten wat mag en kan in het kader van gedwongen zorg en wat niet.
